Η μεγάλη απεργία των εργατών των δήμων το 1986
Εκδήλωση για τα 30 χρόνια από τη μεγάλη απεργία των
εργαζομένων στους δήμους (8-18 Δεκέμβρη 1986) διοργάνωσε την Πέμπτη η ΚΟΒ
Τοπικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ, στο Κέντρο Ιστορίας του
Δήμου Θεσσαλονίκης. Στην εκδήλωση προβλήθηκε βίντεο με το χρονικό της
απεργίας, που ετοίμασε η Κομματική Οργάνωση, με αρχειακό υλικό και μαρτυρίες
εργαζομένων που συμμετείχαν στην απεργία.
Ακολουθεί συνοπτικά το χρονικό της απεργίας, όπως το
επεξεργάστηκε η ΚΟΒ Τοπικής Διοίκησης Θεσσαλονίκης.
Αγώνας για μόνιμη σταθερή δουλειά με δικαιώματα
Η μεγάλη απεργία των εργαζομένων στους δήμους, από τις 8 έως
τις 18 Δεκέμβρη του 1986, ήταν αγώνας για μόνιμη σταθερή δουλειά, για δουλειά
με δικαιώματα.
Για την ικανοποίηση των αιτημάτων τους, οι εργάτες των δήμων
έδιναν απεργιακές και άλλες μάχες από τις αρχές του 1985. Απεργία - σταθμός για
τους εργαζόμενους στους δήμους είναι η τριήμερη απεργία στις 8-10 Απρίλη 1985.
Πραγματοποιείται γιατί η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ στέλνει στην υποχρεωτική διαιτησία -
απ' όπου χαμένοι πάντα βγαίνουν οι εργαζόμενοι - την υπογραφή της ΣΣΕ με το
νόμο 3239 του 1955, νόμο που κάποτε το ΠΑΣΟΚ κατάγγελλε ως αντεργατικό -
χουντοβασιλικό.
Η απεργία λήγει με νίκη των απεργών, κόντρα στον κυβερνητικό
αυταρχισμό, τον απεργοσπαστικό μηχανισμό και την τρομοκρατία. Η κυβέρνηση
αναγκάστηκε να αναδιπλωθεί. Απέσυρε την υπόθεση της κλαδικής σύμβασης από τον
Προκρούστη της υποχρεωτικής διαιτησίας και αναγκάστηκε να κάτσει στο τραπέζι
των διαπραγματεύσεων.
Το 1986 συνεχίζονται οι απεργίες και κινητοποιήσεις των εργαζομένων
ενάντια στην κυβερνητική αντεργατική πολιτική. Και στους δήμους της
Θεσσαλονίκης, οι εργαζόμενοι δίνουν αγώνα να μην απολυθεί κανείς εργαζόμενος
και για λύση και άλλων προβλημάτων.
Η ΠΟΠ - ΟΤΑ εξήγγειλε 4ήμερη απεργία για τις 22-26 Απρίλη
1986. Μπροστά στις νέες κινητοποιήσεις, το υπουργείο Εσωτερικών υπογράφει κοινή
ανακοίνωση με την ΠΟΠ - ΟΤΑ, όπου δεσμεύεται για την άμεση ψήφιση νόμου για το
συνταξιοδοτικό - ασφαλιστικό των εργαζομένων στους δήμους και την ικανοποίηση
και άλλων αιτημάτων. Η απεργία αναστέλλεται.
Στην πράξη θα αποδειχθεί ότι η κυβέρνηση, για ακόμη μια
φορά, κοροϊδεύει τους εργαζόμενους προσπαθώντας να κερδίσει χρόνο.
Στις 6/8/1986 πραγματοποιείται στάση εργασίας στους δήμους
και συγκεντρώσεις στις μεγάλες πόλεις, με μεγάλη συμμετοχή εργαζομένων. Στη
συνάντηση των εργαζομένων με υπουργούς της κυβέρνησης, διατυπώνεται η επίσημη
άρνηση της κυβέρνησης να ικανοποιήσει τα αιτήματα, παρά τις γραπτές δεσμεύσεις
της.
Μεσολαβούν οι δημοτικές εκλογές τον Οκτώβρη του '86, όπου το
ΠΑΣΟΚ χάνει τους τρεις μεγάλους καθώς και άλλους δήμους της χώρας.
Ο νεοεκλεγείς δήμαρχος Θεσσαλονίκης με τη ΝΔ, Σωτήρης
Κούβελας, που θα αναλάβει από 1/1/1987, δηλώνει ότι θα απολύσει τους 1.000
εργάτες του δήμου που προσλήφθηκαν με το πρόγραμμα καταπολέμησης της
ανεργίας...
Η απεργία του Δεκέμβρη
Στις 19/11/1986, σε συνέντευξη Τύπου, η ΠΟΠ - ΟΤΑ εξαγγέλλει
την απεργία του Δεκέμβρη:
48ωρη στις 8-9/12 και 3ήμερη στις 10-12/12. Η απόφαση
είναι ομόφωνη.
Από την πρώτη μέρα της απεργίας, 8 Δεκέμβρη, η συμμετοχή
είναι καθολική. Μεγάλες απεργιακές φρουρές στήνονται σε δημαρχεία, γκαράζ,
χωματερές. Στη Θεσσαλονίκη, την πρώτη μέρα γίνεται μεγάλη απεργιακή συγκέντρωση
και πορεία στο υπουργείο.
Στις 9/12 πραγματοποιείται πανελλαδική συγκέντρωση στην
Αθήνα. Γίνεται συνάντηση στο υπουργείο Εσωτερικών με τον υπουργό, Μ.
Κουτσόγιωργα, που αποκαλεί «στασιαστές» τους απεργούς «γιατί εκβιάζουν την
κυβέρνηση» και δηλώνει ότι θα γίνουν απολύσεις. Σε άλλη συνάντηση, ο Α.
Τσοχατζόπουλος, υπουργός Προεδρίας, δηλώνει ότι «δεν με ενδιαφέρει αν θα
απολυθούν» οι έκτακτοι.
Μπροστά στην αδιαλλαξία της κυβέρνησης, αποφασίζεται η
συνέχιση της απεργίας.
Στις 12/12, σε συνάντηση, ο Μ. Κουτσόγιωργας απειλεί και
εκβιάζει τους απεργούς με επιστράτευση - αναγκαστική παρουσία στη δουλειά, με
απειλή φυλάκισης και απόλυσης.
Στις 16/12, η κυβέρνηση, με διπλή της απόφαση, επιστρατεύει
τους απεργούς και υποχρεώνει επί ποινή στρατοδικείου τους φαντάρους να μαζέψουν
τα σκουπίδια.
Το ΚΚΕ καταγγέλλει τον κυβερνητικό αυταρχισμό. Το ίδιο
κάνουν και οι κομμουνιστές και άλλοι δήμαρχοι.
Κάλεσμα συμπαράστασης στους απεργούς απευθύνει η ΕΣΑΚ-Σ, ενώ
συνδικάτα στα οποία έχει την πλειοψηφία παίρνουν αποφάσεις για απεργία
συμπαράστασης, με πρώτη την Ομοσπονδία Οικοδόμων.
Στις απεργιακές κινητοποιήσεις συμμετέχουν και οι
εργαζόμενοι δήμων δημόσιου δικαίου - μόνιμοι, με στάσεις εργασίας που κηρύττουν
τα σωματεία τους.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, 16/12, στα προγραμματισμένα από
μέρες, με πρωτοβουλία των ταξικών συνδικάτων, συλλαλητήρια ενάντια στην ψήφιση
του αντεργατικού προϋπολογισμού, καταδικάζεται η επιστράτευση των εργατών των
δήμων.
Η συμμετοχή των απεργών είναι πολύ μεγάλη. Στη Θεσσαλονίκη
μπαίνουν επικεφαλής της πορείας. Σύνθημά τους: «Οι εργάτες δήμων δεν θα
λυγίσουν. Την επιστράτευση θα καταργήσουν».
Στην Αθήνα, όλο το απόγευμα, στρατιωτικά ΡΕΟ επιχειρούν να
μαζέψουν τα σκουπίδια. Δεν τα καταφέρνουν, εμποδίζονται από τους απεργούς και
πολλούς εργαζόμενους άλλων κλάδων που δείχνουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους.
Η απεργία, παρά την επιστράτευση, τις απειλές, την
τρομοκρατία και την κυβερνητική προπαγάνδα, συνεχίζεται.
Η ΠΟΠ - ΟΤΑ κηρύσσει απεργία έως τις 26/12 και καλεί την
εργατική τάξη, τα συνδικάτα, όλο το λαό, να σταθούν στο πλευρό των εργαζομένων
στους δήμους.
Αρκετοί δήμαρχοι, με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές
δημάρχους, παρά τις απειλές, αρνούνται να δώσουν στοιχεία των απεργών για να
τους επιδοθούν τα φύλλα επιστράτευσης.
Στις 17/12, η αστυνομία χτυπά άγρια τις απεργιακές φρουρές
στην Αθήνα, στη χωματερή των Ανω Λιοσίων και αλλού. Χτυπιέται και ο βουλευτής
του ΚΚΕ Δημήτρης Μαυροδόγλου. Γίνονται συλλήψεις.
Στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιείται το πρωί μεγάλη συγκέντρωση
στο αμαξοστάσιο του Δήμου Θεσσαλονίκης. Εντονη είναι η παρουσία δυνάμεων των
ΜΑΤ στο Δημαρχείο και το αμαξοστάσιο του δήμου. Δεν έχουν πρόσχημα να επέμβουν,
δεν υπάρχουν απεργοσπάστες. Στο αμαξοστάσιο του Δήμου Καλαμαριάς, παρά την
παρουσία της αστυνομίας και τις απειλές του ΠΑΣΟΚου αντιδημάρχου, κανένας
εργαζόμενος δεν πάει για δουλειά.
Το απόγευμα κάνουν την εμφάνισή τους στην οδό Εγνατία
στρατιωτικά ΡΕΟ και ομάδες φαντάρων για να μαζέψουν τα σκουπίδια. Τα ΡΕΟ
περικυκλώνονται από ομάδες απεργών και εργαζόμενους άλλων κλάδων που πήγαν να
συμπαρασταθούν και τα σκουπίδια ξεφορτώνονται. Οι απεργοί μιλούν και δίνουν
ανακοίνωση στους φαντάρους, τους καλούν να μη γίνουν απεργοσπάστες.
Στη χωματερή συλλαμβάνονται απεργοί που ήταν στην
περιφρούρηση. Οι απεργιακές φρουρές με πορεία από την Τσιμισκή κατευθύνονται
στα δικαστήρια και απαιτούν να αφεθούν ελεύθεροι οι συλληφθέντες. Οι
συλληφθέντες απεργοί απελευθερώνονται.
Στη Βουλή, ο πρώην πρωθυπουργός και βουλευτής της ΝΔ, Γ.
Ράλλης, συμφωνεί με την επιστράτευση των απεργών και υπερασπίζεται την απόφαση
της κυβέρνησης για τη χρησιμοποίηση του στρατού ως απεργοσπαστικού μηχανισμού.
Οι δηλώσεις του αυτές χειροκροτούνται από Αν. Παπανδρέου και Μ. Κουτσόγιωργα.
Νίκη των απεργών κόντρα στις απειλές και την κρατική
καταστολή...
Ξημερώνει Πέμπτη 18/12. Από το πρωί, δυνάμεις της
αστυνομίας, παρουσία εισαγγελέα και του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή Αττικής
Ν. Αρκουδέα, χτυπούν απεργούς στις χωματερές της Αττικής, σε γκαράζ δήμων και
προχωρούν σε συλλήψεις. Στις 12 το μεσημέρι ξεκινούν διαπραγματεύσεις με τους
απεργούς, που θα κρατήσουν έως τις 10 το βράδυ.
Ο Μ. Κουτσόγιωργας απειλεί με απολύσεις και άλλες κυρώσεις
όσους εργαζόμενους δεν επιστρέψουν στη δουλειά τους. «Το κράτος δεν κάνει πίσω.
Είναι ζήτημα τιμής», δηλώνει. Σε όλη τη διάρκεια των συζητήσεων, η κυβέρνηση,
για να διαπραγματευτεί από καλύτερη θέση, εντείνει την προσπάθεια να σπάσει την
απεργία. Επεισόδια και συλλήψεις γίνονται σε αρκετές πόλεις, όπως σε Λάρισα και
Ξάνθη. Συνολικά σε όλη τη χώρα συλλαμβάνονται πάνω από 90 απεργοί.
Στη Θεσσαλονίκη, από τα χαράματα, δεκάδες κλούβες της
αστυνομίας στήνονται σε θέσεις - κλειδιά σε πολλά σημεία της πόλης. Συνεργεία
του στρατού επιχειρούν να μαζέψουν σκουπίδια. Οι απεργιακές φρουρές είναι εκεί.
Με αποφασιστικότητα οι απεργοί απαντούν.
Ξεσπούν συγκρούσεις σε πολλά σημεία της πόλης, Εγνατία,
Μοναστηρίου, Μπότσαρη, Παπάφη κ.α. Τραυματίζονται εργαζόμενοι και γίνονται 8
συλλήψεις.
Στη συνεδρίασή του, το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
αποφασίζει την κήρυξη 24ωρης απεργίας για την επόμενη Δευτέρα.
Στις 9 το βράδυ, το μπλοκάρισμα των ΡΕΟ στην οδό Παπάφη
ουσιαστικά μετατρέπεται σε συγκέντρωση. Πλήθος εργαζομένων από σωματεία άλλων
κλάδων και κάτοικοι της περιοχής συμμετέχουν στην περιφρούρηση. Δημοσιεύματα
της εποχής αναφέρουν ότι αυθόρμητα περαστικοί έμπαιναν ανάμεσα στους απεργούς
και την αστυνομία και μπροστά στα ΡΕΟ.
Παρά την ενεργοποίηση όλου του κρατικού μηχανισμού, η
κυβέρνηση έχει αποτύχει να σπάσει την απεργία. Μπροστά στη μεγάλη και έμπρακτη
αλληλεγγύη που δείχνει ο λαός στους απεργούς, αναγκάζεται, δεχόμενη την ήττα
της, στις 10 το βράδυ να δεχτεί τα δύο βασικά αιτήματα των απεργών:
Δεν απολύεται κανένας εργαζόμενος. Μονιμοποιούνται ή
γίνονται αορίστου χρόνου 7.000 συμβασιούχοι, περίπου 5.500 δεν απολύονται, αλλά
ανανεώνεται η σύμβασή τους για όλο το 1987. Με αγώνες που έγιναν τα επόμενα
χρόνια, θα κατακτήσουν και αυτοί τη μόνιμη σταθερή δουλειά.
Μειώνονται κατά 2 χρόνια - από τα 60 στα 58 - τα όρια
ηλικίας συνταξιοδότησης σε όσους δουλεύουν στα Βαρέα Ανθυγιεινά και έχουν
ασφάλιση ΙΚΑ.
Επίσης, αίρεται η επιστράτευση και από την επόμενη μέρα
απελευθερώνονται οι συλληφθέντες, που στις μετέπειτα δίκες αθωώνονται.
Στη Θεσσαλονίκη, το βράδυ της Πέμπτης, αμέσως μετά τη λήξη
της απεργίας, οι απεργιακές φρουρές πανηγυρίζοντας συγκροτούν πορεία που κατευθύνεται
στο κτίριο της Ασφάλειας, απαιτώντας την απελευθέρωση των συλληφθέντων.
...χάρη στην αποφασιστικότητα, στα επιθετικά αιτήματα και
την ταξική αλληλεγγύη
Οι εργάτες των δήμων νίκησαν γιατί έμειναν ενωμένοι παρά τις
προσπάθειες διαχωρισμού τους από την κυβέρνηση.
Νίκησαν γιατί κάτω από την καθοδήγηση των ταξικών δυνάμεων,
της ΕΣΑΚ-Σ που είχε τότε την πλειοψηφία στην Ομοσπονδία τους και στα μεγάλα
σωματεία, πρόβαλλαν επιθετικά αιτήματα, περιφρούρησαν αποφασιστικά την απεργία
τους, έσπασαν στην πράξη την επιστράτευση. Καθοριστική σημασία είχε η έμπρακτη
αλληλεγγύη εργαζομένων άλλων κλάδων, που τσάκισε την τρομοκρατία και την
κυβερνητική προπαγάνδα.
Απέναντι στον κυβερνητικό αυταρχισμό ορθώθηκε η αλληλεγγύη
των εργαζομένων στα ταξικά τους αδέλφια που έδιναν μια δύσκολη μάχη. Αλληλεγγύη
που δεν περιορίστηκε σε καταγγελίες, αλλά πήρε χαρακτήρα δραστήριας
κινητοποίησης σ' όλη τη χώρα, με αποτέλεσμα να στριμωχτεί η κυβέρνηση και να
δεχτεί τα αιτήματα των απεργών.
