Συγχρονισμένη κατρακύλα στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία
Βύθιση 10% του ΑΕΠ στην ελληνική οικονομία για το 2020 και μόνο μερική ανάκαμψη το 2021 και εκτίναξη της ανεργίας στο 22,3% βλέπει το ΔΝΤ στην έκθεση με τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές που δημοσιοποίησε χτες, με αφορμή την Εαρινή Σύνοδό του, η οποία διενεργείται μέσω τηλεδιάσκεψης. Επιπλέον, η ελληνική οικονομία βρίσκεται στην κορυφή της κατρακύλας τόσο στο πλαίσιο της Ευρωζώνης και της ΕΕ όσο και μεταξύ των οικονομιών που ταξινομούνται στην κατηγορία των «ανεπτυγμένων», με φόντο βέβαια τη διάρθρωση του παραγόμενου ΑΕΠ και του μεγαλύτερου ειδικού βάρους που κατέχουν ο τουριστικός κλάδος και άλλοι κλάδοι εξαγωγικού προσανατολισμού.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο του ΔΝΤ για την ελληνική οικονομία:
-- Μετά την κατρακύλα 10% το 2020, προβλέπεται μερική ανάκαμψη 5,1% το 2021.
Με βάση μάλιστα τα δυσμενέστερα σενάρια που επεξεργάστηκε το ΔΝΤ - ανάλογα με τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων λόγω κορονοϊού - η κατρακύλα για το 2020 θα είναι μεγαλύτερη κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, στην περίπτωση δηλαδή της ελληνικής οικονομίας θα φτάσει στο 13%, ενώ σε ένα τρίτο σενάριο η πτώση του ΑΕΠ θα συνεχιστεί και το 2021 με ρυθμό 8%.
Οπως προκύπτει με βάση και τα παραπάνω, η κατρακύλα του ΑΕΠ στη διάρκεια του τρέχοντος β' τριμήνου αλλά και για το γ' τρίμηνο προσλαμβάνει διαστάσεις - «ρεκόρ», πολύ πάνω από τις ετήσιες μεταβολές που καταγράφονταν στην προηγούμενη καπιταλιστική κρίση.
-- Μεγάλες πιέσεις αναμένονται στο εξωτερικό ισοζύγιο. Το έλλειμμα αναμένεται στο 6,5% του ΑΕΠ το 2020 (έναντι 2,1% του ΑΕΠ το 2019). Για το 2021 η πρόβλεψη είναι για έλλειμμα στο 3,4% του ΑΕΠ.
-- Ο δείκτης τιμών καταναλωτή αναμένεται να επανέλθει σε αρνητική τροχιά (αποπληθωρισμός), στο -0,5% φέτος, για να ενισχυθεί στο 1% το 2021.
-- Εκρηξη της επίσημης ανεργίας: Από το 17,3% το 2019, θα φτάσει στο 22,3% το 2020 και στο 19% το 2021.
Οι βασικές προβλέψεις
Με βάση το καλύτερο σενάριο του ΔΝΤ, το ΑΕΠ σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πιθανό να μειωθεί κατά 9 τρισ. δολάρια συνολικά στα δύο χρόνια, περισσότερο από το ΑΕΠ της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μαζί, όπως επισημαίνεται, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως η επερχόμενη καπιταλιστική κρίση συγκρίνεται με αυτή του 1929.
Με φόντο αυτά τα στοιχεία, το ΔΝΤ επισημαίνει πως «μπορεί να χρειαστεί να συνεχιστεί το μορατόριουμ για την αποπληρωμή του χρέους και την αναδιάρθρωση του χρέους κατά τη φάση ανάκαμψης».
Οι προβλεπόμενοι ρυθμοί μεταβολής του ΑΕΠ για το 2020 και το 2021 διαμορφώνονται ως εξής:
Ευρωζώνη: -7,5%, +5,2%. Γερμανία: -7%, +5,2%. Γαλλία: -7,2%, +4,5%. Ιταλία: -9,1%, +4,8%. HΠΑ: -5,9%, +4,7%. Kίνα: +1,2%, +9,2%. Ιαπωνία: -5,2%, +3%. Ρωσία: -5,5%, +3%.
Οι προβλέψεις βασίζονται στην υπόθεση ότι οι εξάρσεις του κορονοϊού θα κορυφωθούν στις περισσότερες χώρες κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου και θα αποκλιμακωθούν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ενώ σταδιακά θα αίρονται το κλείσιμο των επιχειρήσεων και άλλα περιοριστικά μέτρα.
Αυτές οι εκτιμήσεις αποτελούν το βασικό σενάριο στην έκθεση. Ομως, το Ταμείο δεν αποκλείει η πανδημία να αποδειχθεί πιο επίμονη και οι επιπτώσεις στην οικονομία να είναι εντονότερες και μεγαλύτερης διάρκειας.
Τα «σπασμένα» στις λαϊκές πλάτες
«Αργότερα, τα δημοσιονομικά θα πρέπει βεβαίως να γίνουν και πάλι βιώσιμα.Τα κράτη - μέλη έχουν τότε την επιλογή μεταξύ μείωσης εξόδων και αύξησης των εσόδων», δήλωσε μεταξύ άλλων χτες ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Β. Ντομπρόφσκις, αναφορικά με το μείγμα της δημοσιονομικής διαχείρισης που θα ακολουθηθεί προκειμένου οι κρατικοί προϋπολογισμοί στην ΕΕ να επανέλθουν σε τροχιά «βιωσιμότητας», όπως άλλωστε προβλέπεται και στο Σύμφωνο Σταθερότητας.
Είναι φανερό ότι τα σπασμένα της καπιταλιστικής κρίσης και βέβαια τα διαδοχικά κρατικά πακέτα με άξονα τη στήριξη και διάσωση επιχειρηματικών ομίλων θα φορτωθούν για μία ακόμα φορά στις πλάτες των των λαών, τόσο από την πλευρά της διόγκωσης των φόρων όσο και στο σκέλος της περικοπής κρατικών κονδυλίων που αφορούν την κάλυψη κοινωνικών αναγκών.
Με «ένα το κρατούμενο» αυτό, στον απόηχο και της πρόσφατης απόφασης του Γιούρογκρουπ, ο Ντομπρόφσκις σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt» ανέφερε πως το υπό διαμόρφωση Ταμείο Ανάκαμψης ενδέχεται να προικοδοτηθεί με 1,5 τρισ. ευρώ, με ομόλογα εγγυημένα από τα κράτη - μέλη. Παράλληλα, εκτίμησε ότι η σχετική συζήτηση μπορεί να ξεκινήσει ήδη την επόμενη βδομάδα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου αναμένεται και πάλι να έρθουν στην επιφάνεια οι πολύ μεγάλες αντιθέσεις στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης γύρω από τους όρους για τη θωράκιση της καπιταλιστικής οικονομίας της κάθε πλευράς.
Αναφερόμενος δε στις αποφάσεις που αφορούν δάνεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM), σημείωσε ότι «καμία χώρα δεν έχει ακόμη υποβάλει αίτηση για δάνειο από τον ESM και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποια κυβέρνηση θέλει να το κάνει μελλοντικά», δεδομένου και ότι από την πλειοψηφία των κυβερνήσεων ένα τέτοιο ενδεχόμενο, πέρα από τους μνημονιακούς όρους που θα περιλαμβάνει, θεωρείται και «στίγμα» για τον δανεισμό τους από τις διεθνείς αγορές.
Εξάλλου, σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε χτες ότι θα προχωρήσει σε νέα έξοδο στις διεθνείς χρηματαγορές με δημοπρασία κρατικού ομολόγου 7ετούς διάρκειας.
«Φουσκώνουν» τα «κόκκινα» δάνεια
Την ίδια ώρα, παρά και το «ανάχωμα» των παρεχόμενων κρατικών εγγυήσεων σε επιχειρηματικά δάνεια αλλά και της χαλάρωσης και των διευκολύνσεων προς τους τραπεζικούς ομίλους της Ευρωζώνης, τα «κόκκινα» δάνεια σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και τις προβλέψεις επανέρχονται σε ρότα διόγκωσης.
Οπως αναφέρει ο οίκος αξιολόγησης «Moody's», οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να εφαρμόσουν φιλόδοξα σχέδια τιτλοποιήσεων «προβληματικών» δανείων, τα οποία σχέδια όμως θα καθυστερήσουν, καθώς - όπως και σε όλη την Ευρώπη - τα μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης του κορονοϊού θέτουν σημαντικά εμπόδια στις προσπάθειες των τραπεζών να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.
Οι «επισημάνσεις» αυτές, που αφορούν επί της ουσίας και τον νέο γύρο συγκέντρωσης που αφορά τις επιχειρήσεις, φέρνουν παράλληλα στην επιφάνεια την άρνηση της κυβέρνησης να νομοθετήσει εδώ και τώρα την ακύρωση των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία των λαϊκών στρωμάτων, δείχνοντας προς την κατεύθυνση του «πογκρόμ» που επίκειται.
