Φέρνει στην επιφάνεια μεγάλες διεργασίες στο επίπεδο της κοινωνικής συνείδησης και προϋποθέσεις όξυνσης της ταξικής πάλης σε μεγάλη κλίμακα.
Έχουν αυξηθεί η ανησυχία και μια ορισμένη αφύπνιση των πλατιών εργατικών και λαϊκών μαζών. Έχει αυξηθεί και η ανησυχία στο στρατόπεδο των καπιταλιστών για τα άμεσα και μακροπρόθεσμα συμφέροντά τους και ετοιμάζονται για νέα και πιο βάρβαρα μέτρα. Εχουν σχέδια έτοιμα.
Δεν πρέπει να υπάρχουν καμιά αμφιβολία, ερωτήματα, πιθανολογίες για το τι έρχεται.
Έρχονται θύελλες.
Κανένας ίσως δεν είναι σε θέση να προβλέψει και να προδιαγράψει τις διαστάσεις, την έκταση, τη δυναμική, το βάθος με τα οποία θα ξεσπάσουν.
Μια νέα, γενικευμένη, συγχρονισμένη και με μεγάλη ένταση οικονομική καπιταλιστική κρίση είναι άμεσα προβλέψιμη και δεδομένη. Είναι δεδομένο ότι τα εργατικά και λαϊκά στρώματα θα πληρώσουν βαρύ τίμημα και γνωρίζουμε σε γενικές γραμμές πώς θα κινηθεί το σύστημα της εκμετάλλευσης.
Δεν είναι όμως προβλέψιμες όλες οι συνέπειες και το βάθος τους από μια νέα κρίση, πέρα από τη γενικευμένη φτώχεια και τη μαζική ανεργία, καθώς αυτή θα εκδηλώνεται στο έδαφος εκρηκτικών συσσωρευμένων αντιθέσεων και ανταγωνισμών. Οι υπόγειες δυνάμεις που κινούνται έχουν ασύλληπτη δυναμική.
Οι οπαδοί του επιστημονικού σοσιαλισμού γνωρίζουμε σε ποια ιστορική εποχή ζούμε. Σύμφωνα με τη λενινιστική αντίληψη: «Είναι η εποχή του ιμπεριαλισμού και των ιμπεριαλιστικών κλονισμών, καθώς και των κλονισμών που απορρέουν από τον ιμπεριαλισμό».
Μπορούμε, επομένως, με οδηγό τη θεωρία μας και την ιστορική πείρα, να προβλέψουμε την κύρια κατεύθυνση των εξελίξεων. Σε αυτό το ζήτημα πρέπει να συγκεντρώσουμε την κύρια προσοχή μας και να ανιχνεύσουμε, να ερευνήσουμε, να μαντέψουμε, να προσεγγίσουμε τα πιο ουσιώδη χαρακτηριστικά αυτών των εξελίξεων.
Απαιτείται τεράστια θεωρητική και πρακτική εγρήγορση και αφύπνιση σε κάθε χώρα και διεθνώς. Το Κόμμα μας έχει διαμορφώσει μια πολύ πλούσια και στέρεη υποδομή θεωρητικών και ιστορικών συμπερασμάτων.
Η πείρα από τον 20ό αιώνα
Η πείρα του 20ού αιώνα και τα όποια γενικευμένα συμπεράσματα έχουν επιστημονικά κατοχυρωθεί, είναι μια καλή αφετηρία των προσανατολισμών μας.
Τι μας έφερε ο 20ός αιώνας;
- Δύο παγκόσμιους πολέμους και δεκάδες τοπικούς, μια τεράστια συσσώρευση πολεμικών μέσων και σύγχρονων τεχνικών. Είναι ένα ερώτημα: Πώς, αλήθεια, κρίνουν το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων και τις καταστροφές αυτών των πολέμων όσοι θρηνούν σήμερα για τα θύματα του κορονοϊού;
Είναι ο τρόπος που οι καπιταλιστές αντιμετωπίζουν την όξυνση των διαφορών τους και των ανταγωνισμών για το μοίρασμα και ξαναμοίρασμα του κόσμου για το καπιταλιστικό κέρδος και την κυριαρχία.
Αυτές οι διαφορές στις μέρες μας παίρνουν μεγάλες διαστάσεις και εκδηλώνονται σε έναν μεγάλο κύκλο ζωτικών ζητημάτων. Ακόμα και ένα εμβόλιο για την επιδημία έχει γίνει αντικείμενο σφοδρού ανταγωνισμού.
Μια νέα οικονομική κρίση θα κλονίσει πιο βαθιά τα θεμέλια του καπιταλισμού και θα οξύνει στο έπακρο αντιθέσεις, ανταγωνισμούς, καταστροφές.
- Μια τεράστια διεθνοποιημένη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που το κύριο προϊόν της μεταφράζεται σε μια ασύλληπτη, γιγάντια συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής και του κεφαλαίου, τη δημιουργία γιγαντιαίων μονοπωλιακών ομίλων και ιμπεριαλιστικών ενώσεων, που αποσπούν αμύθητα κέρδη, φόρο υποτέλειας απ' όλη την κοινωνία. Πηγή της γιγαντιαίας αυτής συγκέντρωσης πλούτου και κερδών είναι η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, της χώρας και των εργατών σ' όλα τα μέρη του κόσμου. Πλούτος και φτώχεια, οι δύο πόλοι της σύγχρονης πραγματικότητας.
Τα μονοπώλια είναι τα κέντρα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και καταπίεσης, οι ρίζες της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας. Από την τάση τους για εξουσία και κέρδος πηγάζει και ο κίνδυνος των αυξανόμενων αυταρχικών μορφών εξουσίας, του πολέμου, των κυκλικών οικονομικών κρίσεων.
- Ο χαρακτήρας της ανάπτυξης και του καπιταλιστικού συστήματος δεν καθορίζεται από τις ανάγκες της κοινωνίας (δουλειά για όλους, βιοτικό επίπεδο, Υγεία, Παιδεία, κοινωνικές ανάγκες κ.λπ.), αλλά από τα συμφέροντα των καπιταλιστών, ατομικών ιδιοκτητών των μέσων παραγωγής, δηλαδή από τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Ο κύριος και αποκλειστικός σκοπός της παραγωγής είναι η αναπαραγωγή και αυτοαύξηση του κεφαλαίου. Τίποτα παραπάνω.
Έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις ανάγκες της κοινωνίας και την τεράστια αύξηση της κοινωνικοποίησης σε όλους τους βασικούς τομείς. Το βλέπουμε σήμερα ολοζώντανα στον τομέα της Υγείας. Αυτός ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δεν αλλάζει ως προς το σκοπό του όση αθλιότητα κι αν συσσωρευτεί. Οι λαοί θα υποφέρουν παρά το γεγονός ότι έχουν αναπτυχθεί τεράστια μέσα για μια ζωή ανώτερη.
Επομένως, η όξυνση της βασικής αντίθεσης θα καθορίζει τις εξελίξεις. Δεν πρέπει να μας γεννά αυταπάτες και ψευδαισθήσεις η μεγάλη πρόοδος της επιστήμης και της τεχνικής.
- Η όξυνση της βασικής αντίθεσης εκφράζεται με πολυάριθμες καπιταλιστικές αντιθέσεις και προβλήματα. Με την ανισόμετρη ανάπτυξη ανάμεσα σε χώρες, κλάδους, περιοχές, την αναρχία στην παραγωγή, μια από τις βασικές αιτίες εμφάνισης των καπιταλιστικών κρίσεων. Την τάση πτώσης του ποσοστού καπιταλιστικού κέρδους, την τάση απόλυτης και σχετικής εξαθλίωσης της εργατικής τάξης, την επέκταση του κεφαλαίου σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, Υγεία, Παιδεία, ελεύθερος χρόνος κ.λπ., την καταστροφή στο περιβάλλον και πολλά άλλα.
Τα ζούμε όλα σήμερα στον υπερθετικό βαθμό.
Η υγεία του λαού σε κίνδυνο, αλλά και το δικαίωμα στη δουλειά υπό αμφισβήτηση.
Τι άλλο ζήσαμε στον 20ό αιώνα;
- Τη Μεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση και τη ραγδαία ανάπτυξη του εργατικού και λαϊκού κινήματος, του κομμουνιστικού κινήματος.
Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού σηματοδότησε την κατεύθυνση των εξελίξεων στον 20ό αιώνα. Έδειξε τη δυνατότητα να ξεπεραστούν επαναστατικά οι αντιθέσεις και τα αδιέξοδα του καπιταλισμού και την ιστορική ανάγκη για το νέο κοινωνικό σύστημα που θα αντικαταστήσει τον καπιταλισμό, το σοσιαλισμό - κομμουνισμό.
Η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής απελευθέρωσε τις παραγωγικές δυνάμεις και την εργασία από την καπιταλιστική σκλαβιά και έδωσε στην ανθρωπότητα πρωτοφανή αποτελέσματα ευημερίας και προόδου.
- Ζήσαμε ακόμα στον 20ό αιώνα και μια από τις κύριες αιτίες που έκαναν και κάνουν το καπιταλιστικό σύστημα να διατηρεί την κυριαρχία και εξουσία του: Την προδοτική πολιτική των οπορτουνιστών και της σοσιαλδημοκρατίας. Το ρόλο του οπορτουνισμού στην ανατροπή του σοσιαλισμού και το προσωρινό πισωγύρισμα.
Με επάρκεια, τόλμη και αντοχή φωτίζουμε τη δυνατότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού
Η θεωρία μας, γενικεύοντας όλες αυτές τις εξελίξεις, έχει θεμελιώσει τη σημαντική θέση ότι ο καπιταλισμός σαπίζει, είναι παρασιτικός, είναι αντίδραση σε όλη τη γραμμή. Είναι ιστορικά ξεπερασμένος.
Σωστά λέμε ότι η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Μόνο που πρέπει αυτή η θεωρητική απόλυτα σωστή θέση να προσεγγίζεται και να κατανοείται ολοκληρωμένα.
Η εργατική τάξη είναι η μόνη τάξη που αναπτύσσεται ποσοτικά, ποιοτικά. Η αστική τάξη «βρίσκεται στην ίδια κατάσταση που βρίσκονταν οι φεουδάρχες στην πρώτη εποχή». Τελείωσε ο ιστορικός της ρόλος.
Δεν υπάρχει άλλη κοινωνική τάξη που μπορεί να ηγηθεί της κοινωνικής εξέλιξης παρά μόνο η εργατική τάξη. Είναι το πιο γνήσιο προϊόν του καπιταλισμού και ο νεκροθάφτης του. Η εργατική τάξη έχει συμφέρον για την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας και του καπιταλισμού.
Η «εποχή περάσματος» δεν πρέπει να κατανοείται σχηματικά, απλοϊκά. Οσο κι αν οξύνονται οι αντιθέσεις, η καπιταλιστική εξουσία δεν πρόκειται να φύγει οικειοθελώς από το ιστορικό προσκήνιο. Αντίθετα, θα προκαλεί διαρκώς όλο και μεγαλύτερα βάσανα στην ανθρωπότητα.
Η βαρβαρότητα θα είναι πάντα παρούσα όσο το εργατικό και λαϊκό κίνημα δεν οργανώνει την ταξική πάλη για τα δικά του συμφέροντα, με τις δικές του σημαίες, για την οριστική ανατροπή. Ούτε και η εργατική τάξη συνειδητοποιεί αυτόματα τον ιστορικό της ρόλο. Αυτή κατακτιέται μέσα στην ταξική πάλη και τη διαμόρφωση της πρωτοπορίας της.
Από εδώ και η επιτακτική ανάγκη να προετοιμαστούμε ως κομμουνιστική πρωτοπορία για τις ανάγκες του ταξικού αγώνα στον 21ο αιώνα. Να αξιοποιήσουμε κάθε νέα δυνατότητα και κάθε νέο στοιχείο για την αφύπνιση πλατιών εργατικών και λαϊκών μαζών, να μπουν με ορμή στον αγώνα για την υπεράσπιση της υγείας των οικογενειών τους, για ψωμί και δουλειά.
Άμεσα δεν πρέπει να επιτρέψουμε να δώσει ο λαός μας, και όσο εξαρτάται από εμάς και οι λαοί όλου του κόσμου, συγχωροχάρτι στον καπιταλισμό για τα εγκλήματά του διαχρονικά και σήμερα. Καμιά εμπιστοσύνη στις αστικές κυβερνήσεις, στα κόμματα εξουσίας.
Οι «ευαισθησίες των καπιταλιστών», των αστών ηγετών και των προπαγανδιστών τους, για την αντιμετώπιση της επιδημίας και ο «πόνος» τους για την απώλεια ανθρώπινων ζωών δεν πρέπει να παρασύρουν τους εργαζόμενους σε ψευδαισθήσεις, αυταπάτες και φοβίες. Είναι επιφανειακές και τελικά υποκριτικές κι αν ακόμα περιέχουν αληθινά ανθρώπινα αισθήματα.
Δεν πρόκειται να κάνουν ούτε βήμα πίσω από την υπεράσπιση των συμφερόντων τους, του συστήματος της εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Θα τα υπερασπίζονται μέχρι θανάτου.
Η ανάπτυξη της πάλης για την υπεράσπιση της ζωής του λαού και τη διεκδίκηση των βασικών του αναγκών και δικαιωμάτων θα κριθεί από την ικανότητα της πρωτοπορίας να φωτίσει με επάρκεια, τόλμη και αντοχή τη δυνατότητα και αναγκαιότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού και από την ετοιμότητά της να αξιοποιήσει κάθε ρωγμή που θα δημιουργείται.
Η πείρα και τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε είναι πολύτιμα εφόδια.
Του
Δημήτρη ΓΟΝΤΙΚΑ*
* Ο Δ. Γόντικας είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ
Δημήτρη ΓΟΝΤΙΚΑ*
* Ο Δ. Γόντικας είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ
