H πανδημία COVID-19 ανέδειξε τα χρόνια προβλήματα του δημόσιου συστήματος Υγείας, όπως τις ελλείψεις σε προσωπικό και υλική υποδομή, την υποχρηματοδότηση, την υποβάθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Προβλήματα που προκύπτουν από τη διαχρονική πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεων στον τομέα της Υγείας.
Πέρα από όλα τα άλλα, τις μέρες αυτές του κορονοϊού αναδείχθηκαν δύο πλευρές από τις οποίες μπορούμε να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα.
* * *
Η πρώτη πλευρά. Τη στιγμή που ο αριθμός των Ελλήνων γιατρών που έφυγαν για να δουλέψουν στο εξωτερικό φτάνει - ίσως και να ξεπερνά σύμφωνα με τα στοιχεία των Ιατρικών Συλλόγων - τις 18.000, τα κενά σε ιατρικό προσωπικό στα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της χώρας είναι τεράστια1. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης, τα κενά στα νοσοκομεία της πόλης σε γιατρούς φτάνουν το 30% των οργανικών θέσεων (σύμφωνα πάντα με τα ίδια τα οργανογράμματα των νοσοκομείων)2.
Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται η παραγωγή και η διάθεση των αναγκαίων υγειονομικών υλικών. Γνώμονας είναι πάντα το κέρδος των βιομηχάνων και των μεγαλεμπόρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι χειρουργικές μάσκες που πριν την πανδημία τα νοσοκομεία τις αγόραζαν για 2-3 λεπτά του ευρώ, σήμερα φτάνουν να τις αγοράζουν σε τιμές που ξεπερνούν ακόμα και το ένα ευρώ.
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, σε συνέντευξή του στις 5/4, και παρά τις όποιες νέες κλίνες αναπτύχθηκαν λόγω της πανδημίας, φτάσαμε στα νοσοκομεία της χώρας να έχουμε μόλις 910 κλίνες ΜΕΘ και ΜΑΦ3, τη στιγμή που με βάση τα επιστημονικά πρότυπα, τον αριθμό των κλινών στα νοσοκομεία και τον αριθμό του πληθυσμού της χώρας, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας θα έπρεπε να λειτουργούν 3.500 ΜΕΘ4.
Τα τελευταία χρόνια, το κράτος μειώνει σταθερά τη χρηματοδότησή του για την Υγεία, φτάνοντάς την να έχει μειωθεί στο 50% σε σχέση με το 2010. Ταυτόχρονα, η κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα της Υγείας αυξάνεται (τα στοιχεία 21 εταιρειών που διαχειρίζονται ιδιωτικές κλινικές δείχνουν ότι τα συνολικά έσοδά τους το 2018 διαμορφώθηκαν στα 961 εκατ. ευρώ, έναντι 900 εκατ. ευρώ το 2017, σημειώνοντας άνοδο 6,8% μέσα σε ένα χρόνο)5.
Παρά τα «σκληρά» μέτρα απομόνωσης και καραντίνας που παίρνονται γενικά στον πληθυσμό, δεν βλέπουμε αντίστοιχα μέτρα προστασίας και ασφάλειας σε επιχειρήσεις και εργοστάσια. Αντίστοιχη κατάσταση υπήρξε και σε χώρες με μεγάλο αριθμό νεκρών, όπως η Ιταλία, όπου τα εργοστάσια συνέχιζαν να λειτουργούν, χωρίς ούτε τα στοιχειώδη μέτρα, παρά τις μεγάλες αντιδράσεις των εργαζομένων και των συνδικάτων τους, εκθέτοντάς τους στον κίνδυνο6.
Οι παραπάνω αντιφάσεις, που αναδείχθηκαν έντονα αυτό το διάστημα λόγω της πανδημίας, κάνουν φανερό τι σημαίνει ότι ο καπιταλισμός σήμερα σαπίζει: Τη στιγμή που υπάρχουν όλες οι επιστημονικές, τεχνικές, παραγωγικές και οικονομικές προϋποθέσεις που επιτρέπουν τη διασφάλιση της υγείας του λαού, αυτή να τίθεται σε κίνδυνο για να αυξάνουν τα κέρδη τους οι διάφοροι επιχειρηματίες καπιταλιστές. Κέρδη τα οποία καρπώνονται μέσω της εμπορευματοποίησης της Υγείας. Με την πώληση των υπηρεσιών Υγείας άμεσα από τον ιδιωτικό τομέα. Με τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης για την Υγεία, διασφαλίζοντας πόρους που δίνονται και πάλι για την ανάπτυξη των καπιταλιστών. Μέσω της πώλησης του αναγκαίου υγειονομικού υλικού προς το δημόσιο σύστημα. Με το παιχνίδι με τις τιμές των φαρμάκων. Μέσω της εντατικοποίησης και της δουλειάς χωρίς κανένα μέτρο προστασίας των εργαζομένων κ.ά...
* * *
Η δεύτερη πλευρά. Σε πολλά δημοσιεύματα αλλά και στη δημόσια συζήτηση όλης αυτής της περιόδου βλέπουμε τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες που έχουμε σαν χώρα. Κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Επιστημονικές ομάδες του ΑΠΘ μπορούν με τη βοήθεια τρισδιάστατων εκτυπωτών να παράξουν αναγκαία υλικά προστασίας των υγειονομικών7. Αλλη επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ παράγει νέα υγειονομικά υλικά μεγαλύτερης προστασίας, όπως μάσκες με νανοτεχνολογία, τα οποία μπορούν να «κλείσουν» την πόρτα στον ιό8. Παραγωγικές μονάδες που άλλαξαν την παραγωγή τους, άλλες για να παράξουν ασπίδες προσώπου, άλλες για την παραγωγή αντισηπτικών9. Τις δυνατότητες παραγωγής φαρμάκων από την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία10.
Τα παραπάνω παραδείγματα δίνουν απάντηση σε όσους προωθούν τη λογική της «ψωροκώσταινας», τη λογική της αποβιομηχάνισης, σε όσους λένε ότι η Ελλάδα έχει μόνο τουρισμό, σε όσους πιστεύουν ότι η Ελλάδα δεν έχει παραγωγικές δυνατότητες, σε όλους αυτούς που θεωρούν ότι η χώρα δεν έχει την αντικειμενική βάση και δεν μπορεί να προχωρήσει σε έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης προς όφελος του λαού.
* * *
Και το συμπέρασμα: Από τα παραπάνω φαίνεται πως η χώρα μας διαθέτει επιστημονικό, τεχνικό και εργατικό δυναμικό, που μαζί με τους εγχώριους πόρους σε ενέργεια, ορυκτό πλούτο, βιομηχανική, βιοτεχνική και αγροτική παραγωγή, θα μπορούσαν κάτω από άλλες προϋποθέσεις να συμβάλλουν καθοριστικά στην ικανοποίηση των διευρυμένων λαϊκών αναγκών.
Ομως αυτό σκοντάφτει σήμερα πάνω στην καπιταλιστική ιδιοκτησία και στον σχεδιασμό της παραγωγής με κριτήριο την αύξηση της κερδοφορίας των καπιταλιστών, ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες, όπως αυτές που ζούμε τις μέρες του κορονοϊού.
Ενας λοιπόν είναι ο δρόμος για το λαό, ώστε να διασφαλίσει την υγεία, τη ζωή και το μέλλον του. Να πετάξει μακριά την καπιταλιστική ιδιοκτησία, το εμπόδιο που μπαίνει μπροστά και εμποδίζει την κάλυψη των λαϊκών αναγκών. Να απελευθερώσει όλες αυτές τις αναξιοποίητες, προς όφελος του λαού, δυνατότητες με την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και τον επιστημονικά κεντρικό σχεδιασμό της παραγωγής.
Παραπομπές:
5. https://healthmag.gr/me-rythmo-7-etreksan-ta-esoda-ton-megalon-klinikon-to-2018/
7. https://www.news247.gr/ygeia/koronoikos-o-trisdiastatos-ektypotis-toy-apth-mpainei-sti-machi.7611386.html
10. https://www.ethnos.gr/ygeia/96411_proedros-eof-arhise-i-paragogi-farmakon-gia-ton-koronoio-stin-ellada
Οδυσσέας ΜΑΑΪΤΑ
Μέλος του Γραφείου Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ
Μέλος του Γραφείου Περιοχής Κεντρικής Μακεδονίας του ΚΚΕ
